22 september 2020
Het zijn interessante tijden voor IT-juristen. Recent is door het Europese Hof van Justitie het Privacy Shield ongeldig verklaard. Dit is een probleem voor organisaties uit de Europese Unie, die persoonsgegevens doorgeven aan organisaties of personen in de VS. De Amerikaanse softwaregiganten Salesforce en Oracle zijn in Nederland aangeklaagd voor het onrechtmatig verzamelen en gebruiken van data van miljoenen Nederlanders. Europa bijt juridisch van zich af. Kan GAIA-X met een Europese data-infrastructuur zorgen voor een structurele oplossing?
De oermoeder van digitale soevereiniteit
Project GAIA-X is door de Duitse en Franse overheid 2,5 jaar geleden gestart om de digitale Europese soevereiniteit veilig te stellen. Of beter gezegd: terug te winnen. Mede door privacyschandalen en de onbetwiste dominantie van digitale technologieën, zoals cloud computing, blijkt dat we als Europa te afhankelijk zijn geworden van Amerikaanse software- en cloudaanbieders. Tijd om orde op zaken te stellen dus. GAIA, volgens de Griekse mythologie de oermoeder die ontstond uit de Chaos, is hiermee een treffende naam.
Hoe gaat GAIA-X die soevereiniteit dan terugwinnen? Ze wil gaan sturen op een digitaal ecosysteem van cloud- en softwareaanbieders volgens gestandaardiseerde normen en richtlijnen. Dit wordt gedaan vanuit een Europese stichting (die deze maand officieel is aangemeld in Brussel). Deze stichting onderhoudt het normenkader en controleert de toegepaste normen bij de deelnemers. Je kunt dus spreken van een keurmerk. Toch is GAIA-X meer dan alleen een juridisch verhaal. En hierdoor kan er zomaar een enorme impact ontstaan op de Europese markt van cloud aanbieders, gebruikers én burgers.
Meer dan een keurmerk
Een belangrijk kenmerk van het nieuwe digitaal ecosysteem is het veilig kunnen uitwisselen van data. Het moet mogelijk zijn voor overheden, bedrijven en burgers om data eenvoudig en transparant uit te wisselen. Hiermee raakt dit initiatief in mijn ogen de juiste snaar. Gezien de vele vitale processen, die nu al afhankelijk zijn van cloudomgevingen, en de verdere innovatie op gebied van dataverwerking die onze maatschappij gaat veranderen (denk aan kunstmatige intelligentie). Bedrijven en burgers moeten beschermd worden tegen de gevaren van een ‘lock-in’. Binnen GAIA-X wordt gewerkt aan het afspreken van technische standaarden. Daarnaast komt er een plek voor innovatie. De cloud- en edge-diensten, die onderdeel zijn van het ecosysteem, zullen digitale innovaties moeten bevorderen. Wie wordt daar nu niet enthousiast van?
Nederlandse deelname
Onder andere Amazon, Microsoft en Google zijn natuurlijk niet enthousiast over dit initiatief. Zij zijn overigens niet uitgesloten van deelname, als ze maar voldoen aan de richtlijnen. Doet de Nederlandse overheid mee aan GAIA-X? Die hebben ‘nog geen officieel standpunt ingenomen’. Wellicht toch een beetje bang, dat hyperscalers geen datacenters meer in ons land willen bouwen. Inmiddels heeft de hosting industrie (o.a. DHPA) het initiatief voor een Nederlandse alliantie binnen GAIA-X opgepakt. Ook wij als onafhankelijke Nederlandse cloud service provider sluiten ons hierbij aan. De eerste informatieve bijeenkomsten zijn geweest. Wij zullen jullie regelmatig op de hoogte houden van de ontwikkelingen.